Núi Bà Nà
Nguyễn Đức An
15 km đường công vụ từ cầu An Lợi (chân Bà Nà) lên đỉnh, hai biệt thự Hoàng Lan và Vọng Nguyệt đầy đủ tiện nghi cơ bản, với 15 phòng nghỉ, 1 nhà hàng 150 chỗ và những cơ sở dịch vụ cần thiết khác, đó là tất cả những gì Bà Nà có được trong ngày khai trương 1-9-1998 vừa qua. Bà Nà đã có thể đón du khách trở laị sau hơn nửa thế kỷ rơi vào quên lãng.
Ngược dòng lịch sử, Bà Nà được một sĩ quan quân đội Pháp, Debay, phát hiện vào tháng 4-1901. Nhưng mãi đến năm 1912, khi toàn quyền Đông Dương ra nghị định biến Bà Nà thành một khu bảo tồn lâm nghiệp thì việc nghiên cứu rặng núi này mới được đẩy mạnh. Kết quả: tháng 7-1919, luật sư Beisson trở thành người đầu tiên xây dựng nhà nghỉ ở Bà Nà.
Và đến tháng 5-1923, khách sạn đầu tiên với hai tầng lầu và 22 phòng do Emile Morin đầu tư đi vào hoạt động. Lần lượt, các nhà gạch, nhà đúc, nhà ván được xây cất để thay thế cho các lều tranh lụp xụp. Các tiện nghi và dịch vụ cho đời sống như điện, nước, vệ sinh công cộng, chợ búa, nhà giặt ủi, lò bánh mì, sân vận động, sở điện báo, trạm y tế, các khu du ngoạn, cư xá cho lực lượng phục vụ… nhanh chóng được thiết lập. Các dinh thự to lớn cũng lần lượt được xây dựng khắp nơi. Bà Nà nhanh chóng trở thành một thành phố nghỉ mát và hoạt động đến năm 1945, sau đó bị bỏ phế.
Ở độ cao 1.482 m (không phải 1.350 m như Debay đo được lúc mới phát hiện), Bà Nà có những giá trị sinh thái và du lịch to lớn , rặng núi này có chế độ khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ khoảng 11-25oC. Tuy nhiên, càng lên cao, nhiệt độ càng giảm và độ ẩm càng tăng – đây là thế mạnh để đỉnh Bà Nà được khai thác thành khu nghỉ mát. Hệ thực vật đa dạng và độc đáo với khoảng 136 họ, 379 chi và hơn 543 loài (có 251 loài cây thuốc). Hệ động vật: 256 loài động vật có xương sống (61 loài thú, 178 loài chim và 17 loài bò sát). Có nhiều loài thực vật, động vật hiếm quý cần được bảo vệ như trầm hương, gụ lậu, sến mặt, thông chàng, trĩ sao, gấu đen châu á, vượn má hung… Bà Nà có nhiều khu rừng nguyên sinh được phân bổ theo các sườn dốc khá hiểm trở.
Hơn thế, khu nghỉ mát Bà Nà còn cung cấp một cảnh quan tuyệt vời. Giữa những sườn núi có vô số suối lớn, nhỏ trong vắt, nghe tiếng chim kêu, vượn hú, khí trời trong lành trong một thời tiết lý tưởng, du khách có thể phóng tầm nhìn ra đồng bằng Quảng Nam ngút ngàn, dãy Bạch Mã sừng sững và đèo Hải Vân hiểm trở, vịnh Đà Nẵng với viền cát trắng xóa bao quanh Đà Nẵng đập vào mắt. Đêm đến, thành phố lung linh ánh đèn như những chòm sao sáng rực hiện lên dưới tầm mắt.