Ngũ Phụng Từ Ðâu Ðến ?
Hai truyền thống và đặc trưng lớn nhất của quê hương xứ Quảng chúng ta là Yêu Nước và Hiếu Học. Trong lịch sử mấy trăm năm “từ thuở mang gươm đi mở cỏi” Quảng Nam đến nay, bao nhiêu xương trắng máu đào của các thế hệ Quảng Nam đã không ngừng đổ xuống để bảo vệ mảnh đất, dù cày lên sỏi đá, và cũng không ngừng học hỏi để làm rạng danh tiền hiền xứ sở.
Nhiều năm qua và cho đến ngày nay, mỗi khi ca ngợi các thành tựu của người dân xứ Quảng, người đời thường kèm thêm câu tán thưởng: “quả là đất Ngũ Phụng Tề Phi, Ðịa Linh Nhân Kiệt !” Trong lúc Ðịa Linh Nhân Kiệt là một xác định gần như hiển nhiên và không ai tranh cải gì về truyền thống cách mạng Quảng Nam, câu Ngũ Phụng Tề Phi, trái lại, đã có nhiều câu hỏi được đặt ra. Nhiều tác giả quả quyết rằng câu Ngũ Phụng Tề Phi, do chính Vua Thành Thái vinh thưởng 5 danh sĩ Quảng Nam đã đổ 3 Tiến Sĩ và 2 Phó Bảng trong cùng khoa năm 1898.
Tuy nhiên, cũng có tác giả cho rằng đó chỉ là sự ca ngợi phát xuất từ lòng thán phục được truyền tụng trong dân gian mà thôi chứ chưa hẳn đã có việc chính vua đã ra lịnh may cờ có thêu hình năm con Phụng cùng bay (Tề Phi) để ban thưởng cho các đồng khoa Quảng Nam.
Có hay không có việc vua ban thưởng, niềm tự hào Nhân Trung Trí Dũng không phải vì thế mà thay đổi trong lòng người dân xứ Quảng. Tuy nhiên, nhằm mục đích tìm hiểu tính chính xác và thẩm quyền của các dữ kiện lịch sử, xuQuang.com xin giới thiệu một số bài viết, liên quan đến cuộc tranh biện có tính cách lịch sử, của một số tác giả tên tuổi trong và ngoài nước chung quanh câu Ngũ Phụng Tề Phi.
Chúng tôi hân hoan đón nhận mọi ý kiến xây dựng, các khám phá mới có liên hệ đến vấn đề nêu trên. Chúng tôi sẽ đăng tải cũng như chuyễn đạt đến các tác giả nếu được yêu cầu. xuQuang.com chân thành cám ơn các tác giả, các nhà nghiên cứu lịch sử đã dày công tìm tòi và nghiên cứu lịch sử Quảng Nam. Chúng tôi cám ơn Hội Ái Hữu Quảng Nam Ðà Nẵng và Ban Chủ Biên Ðặc San Xứ Quảng vùng New England Hoa Kỳ đã chuyễn đạt các tài liệu quan trọng và ý nghĩa đó đến đồng hương và độc giả quan tâm trong đặc san Xứ Quảng 2001.
