Khúc Xuân Ca

Ngày xuân, con én đưa thoi, con én đưa thoi,
Xuân tới xuân lui, như én bay ngang trời.
Trời xuân, ba tháng xuân vui,
Ánh sáng xuân soi, soi sớm ban mai, soi suốt cho ngày vui…(1)

Chúng ta nhìn quanh ngơ ngác, xuân đâu chẳng thấy? Giưã cái lạnh căm căm cuả muà đông xứ người, ngày Mùng Một Tết âm lịch như một chấm tròn đỏ thắm báo cho ta biết, ở nơi xa, trên mảnh đất mà ta gọi là quê hương yêu dấu, muà xuân đang trở về, ấm áp nắng và rực rỡ hoa. Dù lòng người có đổi thay, năm tháng có nhiều dâu bể, muà xuân vẫn luôn đúng hẹn với sự tuần hoàn cuả trời đất, trở về và tươi mới. Một thoáng ngậm ngùi, nhớ về những muà xuân cũ, những người thân xưa nay đã chia lià. Xin hãy thắp một nén hương thơm, nhắp một ngụm rượu nồng, vặn một băng nhạc xuân. Cuả Phạm Duy. Nhắm mắt lại và hồi tưởng…

oOo

Nhớ gì bây giờ ? Về buổi sáng muà xuân huyền sử, khi cha Lạc gặp mẹ Âu:

Xuân huy chan hoà trên khắp quê hương,
Nắng chói gia đình huyền bí trăm con,
Năm mươi người xuống, năm mươi người lên,
Ðến lúc gặp chỗ hàn huyên… (2)

Hay về một đêm xuân huyền diệu, đêm hoa chúc cuả cha ta và mẹ ta:

Xuân trong tôi, đã khơi trong một đêm vui,
Một đêm, một đêm gối chăn phòng the
Ðón cha mẹ về… (3)

Ðêm xuân ấy, có đôi chim uyên đến giường, chim báo tin xuân đã về trong giấc mộng, có nhã nhạc, có hạnh phúc và tình yêu, có mơ ước xin đừng nhạt phai… (4) Ðã có khởi đầu. Muà xuân là khởi đầu. Ðứng ở cột mốc đầu tiên cuả một năm mới, lòng ta xôn xao xúc động. Hình như mới đây thôi, đêm hôm qua, đêm giao thưà, ta còn ngồi xuống tịnh tâm, ôn lại những được-thua-còn-mất cuả năm cũ, còn trăn trở với những câu hỏi muôn đời cuả nhân loại: Qui es-tu? D’où viens-tu ? Où vas-tu ? Và dường như, câu trả lời đã nằm đâu đó trong nhạc điệu:

NGƯỜI là TA, một muà xuân toả ánh nắng mai,
Bước lên đời mang một tình duyên mới,
NGƯỜI là TA, đường nhân ái còn đi mãi mãi,
Hết bước xuân, TA gọi nhau về trong NGƯỜI… (5)

Sáng nay, mở cưả bước ra đường với nụ cười trên môi. Xin hãy chúc cho nhau điều lành. Xin hãy yêu thương nhau hơn.

Có tiếng guốc kéo vang trên phố vắng
Ðưa tôi ra gặp ngay ánh nắng,
Có tiếng hát giáo đường trong gió sớm,
Ðưa tôi về cuộc đời đầm ấm…(6)

Muà xuân xưa đó, ở quê nhà, có cánh én về đưa thoi, có tiếng riú rít gọi tình cuả ngàn loài chim. Và vạn loài ong bướm rủ nhau về dự đại hội huy hoàng hương sắc cuả triệu loài hoa:

Xuân, hoa còn tươi mãi,
Hoa vì nhân thế biết xum vầy cuộc vui… (7)

Có ai còn nhớ những cành đào Hà Nội đỏ bừng hoa trong gió rét hay những bông mai Sài Gòn ươm nắng vàng tươi muà giáp Tết ? Hoa đô thị đài các và hoa đồng nội bình dị cùng chọn muà xuân để khoe sắc gửi hương, hoa vui và cũng muốn người vui chung, muốn yêu anh vác cày trên đồi, hay là yêu chiến sĩ nghìn nơi, thấy hoa tưng bừng bỗng thương đời… (8) Vì vậy, hẳn nhiên muà xuân phải được xem là muà cuả tình yêu. Ai mà không thấy lòng mình thơ thới hân hoan trước sức bừng sống cuả muà xuân? Nhìn quanh xem. Kià là chàng thi sĩ miền quê, ngắt bông hoa biếu người xuân thì (9), kià là chàng nhạc sĩ

Buổi chiều ôm đàn hát với em
Một muà xuân hợp tiếng kết duyên
Chia nhau bài hát câu ca thật hiền… (10)

Tiếng hát hoà lẫn niềm mơ ước cuả chàng vút bay vào thinh không:

Một sáng muà xuân có nắng tươi hồng,
Băng qua ngọn đồi, chim hót mênh mông,
Dưới gót chân anh, ướt mềm ngọn cỏ,
Cơn gió ngỡ ngàng về đậu tóc nhung.
Một sáng muà xuân, nắng soi trên đồi,
Nắng đã lên rồi, bên mái nhà vui,
Nắng đã lên cao, ươm vàng ngọn cỏ,
Nắng sẽ tô hồng cuộc đời, bé ơi! (11)

Hay thì thầm bên tai người yêu dấu:

Xuân tiêu, em nằm trong giấc mơ yêu…
Trăng xuân mỹ miều nhẹ bước đi theo,
Ði thêm vào đó! Ðôi chim bồ câu!
Cất tiếng gù ấm lòng nhau.
Xuân miên, anh vào sâu giấc mơ tiên!
Bứt trái hạnh đào, rượu uống liên miên,
Anh ra bờ giếng! Khoanh tay gọi tên!
Gọi đất trời rất ngoan hiền… (12)

Có đôi khi, tình yêu cuả họ không còn là thầm thì tình tự nưã mà đã dào dạt dâng cuộn thành thác lũ, thành bão tố:

Xuân tôi sang bến yêu, tôi tìm gió trăng,
Tình xuân, là xuân có khi mừng vơi, có khi sầu đầy.
Xuân yêu thương, muốn căng lên nhưạ sống ngon,
Tìm em, gặp em, đón xuân nghìn năm, bão xuân ngập lòng… (13)

Họ đã là nhau, ngất ngây hoà nhập và tan biến vào giưã cõi xuân vĩnh viễn:

Tôi là tôi, tôi cũng là em,
Em là tôi, em cũng là anh,
Là xuân con bướm hút nụ xuân tình,
Là gió xuân hồng, là cơn xuân vũ,
Là ý thơ nồng trang giấy xuân thư… (14)

Còn những người thiếu nữ đang độ xuân thì, mặt đẹp như hoa, tóc dài như suối mơ ước:

Xin cho em một chiếc áo dài,
Cho em đi, muà xuân đến rồi!
Mặc vào người rồi ra
Ngồi lạy chào mẹ cha,
Hàng luạ là thơm dáng tiểu thư… (15)

Và, vội vàng hớn hở, các cô rủ nhau:

Chải vội tóc, mặc áo vóc, xỏ giày cong,
Rồi mở cánh cưả màu xanh, rời gót xinh,
Bước ra đường thơm mát,
Dắt lên đồi xanh ngắt,
Ðón xuân về trên khắp quê hương… (16)

Các cô rủ nhau đi đón xuân. Ở đâu ? Lên chuà đã nhé:

Muà xuân đến, lên chuà phát tâm nguyện
Nơi Phật đường,
Tuổi thêm thần tiên… (17)

Nếu đêm Giáng Sinh, người con gái ngoan hiền đã cầu xin an bình nơi dương thế thì trong ngày xuân mới, cô cũng thành tâm nguyện ước cho quê hương sớm thanh bình, yên vui:

Tình xuân chớm nở đêm qua,
Kià muà chinh chiến đã lui ra ngoài đời…
Và thương cây súng cô đơn,
Hoa đào đã nở trên vết mòn chiến xa… (18)

Giưã tiếng mõ tiếng kinh, giưã khói hương ngào ngạt, cô gái bỗng quên hết mọi đua chen thường tình, mở lòng mình ra tìm về nguồn cội:

Em về khơi hương, thơm ngôi Từ đường,
Em về quê nhà, lễ Ðình làng ta,
Nhớ cội, nhớ nguồn, Ðất tổ Quê cha… (19)

Với tâm hồn lâng lâng thoát tục ấy, cô bỗng hoá thân thành Muà Xuân, đi gieo rắc niềm tin yêu khắp chốn:

Một con ốc nằm yên giấc ở đồi hoang,
Bỏ mộng ngoan, từ vỏ, vươn chào đón xuân,
Khiến ta là làn rêu bám
Cũng ngước mặt nghênh đón
Bóng dáng người con gái tươi ròn! (20)

Khi bóng dáng người-con-gái-muà-xuân đi đến đâu, ở đấy, lòng người mở ra bát ngát:

Xuân! Hoa là tình tôi,
Ðua nở cùng ai, cùng luyến yêu mọi nơi… (21)

Người người cảm thấy lạc quan, yêu đời yêu nhau hơn, và ngay cả cái chết cũng không còn đen ngòm đe doạ:

Xuân tôi ơi, sức xuân tôi còn khát khao,
Dù nay, dù mai, cũng như mọi ai, chết trong điạ cầu… (22)

Vẫn biết có thuỷ rồi sẽ có chung. Nhưng giấc mơ trường sinh bất tử, cải lão hoàn đồng cuả loài người vẫn mãi còn đó:

Nhưng cuối bước đi, trăm năm một lần,
Ðầu cành khô, bỗng hoa nở tràn…
Và người tình ngoảnh về non,
Hát khúc xuân sang,
Rồi hẹn rằng: sẽ về thăm
Lúc đã trăm năm… (23)

Hay vượt lên cao hơn, cùng với sự trở về theo chu kỳ mười hai tháng cuả muà xuân, là sự tái sinh cuả tình yêu qua nhiều kiếp luân hồi:

Xuân muôn năm, có ta, xuân còn hỡi xuân?
Thì xin, thì xin hãy cho tình nhân sống thêm vài lần… (24)

Vì đâu mà có niềm lạc quan màu nhiệm đó ? Muà xuân đấy, bạn ơi…

oOo

Mở mắt. Quê người. Tuyết và gió. Ðã bao nhiêu năm biệt xứ ? Nơi xa, từng có những muà xuân máu đổ, những muà xuân mà tiếng chim hót cũng bị chặn lại bên ngoài hàng rào dây kẽm gai, những muà xuân vưà mới lên da non trong khi thịt xương hãy còn nhức nhối. Ở đây, tình cũ đã phai nhoà, bến lạ, qua bao năm, đã thành chốn dung thân quen thuộc. Nhưng ước mơ quay về vẫn mãi than hồng âm ỷ. Về, trong giấc mộng phiền muộn đêm đêm, hay về trong một sớm mai rực rỡ, khi quê hương rợp cánh những bầy chim hồi xứ:

Chim xuân về lượn rợp cánh đồng,
Bên bờ sông cá lội chờ mong,
Ðằm thắm đôi bồ câu bú mớm,
Ngắm chim về sưởi ấm nóc rơm,
Nơi vườn thắm, nắng rọi,
Kết bầy, chim ủ ấp quê hương… (25)

Xin hãy nhìn nhau và hy vọng. Muà xuân nào chẳng đem hy vọng đến cho mọi nhà, chẳng đem tình yêu đến cho đôi lưá ? Chỉ thêm một tháng nưã thôi, cái lạnh sẽ diụ đi và bạn sẽ thấy trên những cành táo, cành anh đào trong vườn bao nụ hoa trắng hồng đua chen mở cánh. Khi ấy, mời bạn khoác áo, choàng khăn cho ấm rồi chạy lên ngọn đồi gần nhà, cũng đã lấm tấm những đốm cúc dại bé bỏng mong manh nhưng tràn đầy sức sống. Ở đấy, thấm thiá sự bừng tỉnh cuả vạn vật sau giấc đông miên ảm đạm, tâm hồn bạn sẽ ngập tràn niềm phấn kích xốn xang. Và:

Từ đồi xuân, lòng vương vấn rồi phân vân,
Bèn gửi luôn một nụ hôn vào xuân mới! (26)

Cổ Ngư
Paris 03.2002